آیا تا به حال طعم شیرین پیروزی در دادگاه و طعم تلخ شکست در اجرای حکم را چشیده اید؟ همان لحظه ای که رای به نفع شما صادر و قطعی شده، اما محکوم علیه با یک لبخند ملیح می گوید: «ندارم، معسرم!» و سالها شما را در راهروهای دادگاه میدواند.
این سناریوی تکراری، کابوس طلبکاران و پاشنه آشیل دستگاه قضا بوده و هست. اما خبرهای جدید نشان می دهد دوران مخفی کردن اموال و ادعاهای دروغین فقر به سر آمده است.
قوه قضاییه با طراحی یک سامانه هوشمند، قصد دارد جیب بدهکاران را پیش از آنکه لب به سخن باز کنند، اسکن کند!
خداحافظی با پرونده های اعسار؛ شفافیت یا نظارت مطلق؟
حجتالاسلام والمسلمین مهدی هادی، معاون حقوقی قوه قضاییه در مراسم اختتامیه هماندیشی ملی حکمرانی قضایی دانشبنیان با بیان این که فرایند اعسار بسیار طولانی است و به اصل دعوا رسیدگی نمیشود گفت:
این مسئله با نگاه سنتی مشکلساز است. به همین دلیل، ما در حال طراحی سامانهای در قوه قضاییه هستیم که با دسترسی به سامانههای مختلف کشور، وضعیت مالی افراد را به طور دقیق مشخص کند. این سامانه با انجام برآورد، نشان خواهد داد که فرد معسر است یا خیر. در نهایت، فرایند اعسار از سیستم قضایی حذف خواهد شد و پیشبینی میشود که سالانه حدود یک میلیون پرونده از ورودی قوه قضاییه کاسته شود.
حوزه اجرای احکام یکی از بخشهایی است که مردم نارضایتی زیادی از آن دارند، با ایجاد سامانه شناسایی اموال و گردش مالی محکومان، موانع اجرای احکام برداشته میشود.
در صورتی که حکم اجرا نشود، برای فرد محکوم، محدودیتهایی در نظر گرفته خواهد شد که او را مجبور به اجرای حکم دادگاه کند؛ این محدودیتها و محرومیتها تا جایی که به شخص و خانوادهاش آسیب وارد نکند، باید اعمال شود.
پایان کابوس «رد دعوا» با تاسیس نهاد «ترمیم دادرسی»
دادگاه اشتباهات دادخواست شما را اصلاح میکند.
این معاون قوه قضائیه در مورد قرارهای شکلی در سیستم قضایی گفت: برای رفع ایرادات و مشکلاتی که در فرایند دادرسی به وجود میآید، در حال طراحی نهادی به نام ترمیم دادرسی یا ترمیم شکایات و دادخواستها هستیم. این سامانه ایرادات موجود که منجر به صدور قرارهای عدم استماع، رد دعوا و مشکلات مشابه میشود را در مراحل ابتدایی رسیدگی اصلاح خواهد کرد تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری شود.
حجتالاسلام والمسلمین هادی در نهایت گفت: این اقدامات عمدتاً بر اساس پژوهشهای پژوهشگاه انجام شده و در حال تدوین است. هدف این است که این طرحها به محصول نهایی تبدیل شوند و تفاوتهایی که با اقدامات قبلی دارند این است که بهطور موثر در فرآیند قضایی اعمال شوند. پیشبینی ما این است که انشاءالله ظرف یک ماه آینده، این طرحها اجرایی خواهند شد.
وی بر ضرورت ایجاد پستی تحت عنوان نماینده پژوهشی که در ارتباط ثابت و مستمر با پژوهشگاه و معاونت حقوقی باشد، تاکید کرد.
نتیجه گیری: فرصت یک ماهه برای بدهکاران!
آنطور که معاون قوه قضاییه وعده داده، این طرح ها مبتنی بر پژوهش های دقیق بوده و قرار است ظرف یک ماه آینده اجرایی شود. این خبر برای طلبکاران (از چک و بدهی گرفته تا مهریه) نویدبخش پایان دوندگی های بیهوده است. اما برای بدهکارانی که به پنهان کردن اموال عادت کرده اند، زنگ خطری جدی است.
دادرسی پرس معتقد است اگر این سامانه بدون باگ فنی و با رعایت حریم خصوصی اجرا شود، بزرگترین مانع اجرای عدالت (عدم دسترسی به اموال محکوم علیه) برداشته خواهد شد.
